Wateronderzoek brengt wetenschap en samenleving samen.

Op het Wetenschapsfestival, nu zondag 23 november, dompelen HOGENT-medewerkers van het onderzoekscentrum Health & Water Technology je onder in de wondere miniatuur-waterwereld: piepkleine wezentjes die een indicator zijn voor de waterkwaliteit. Het is een van de workshops die HOGENT er aanbiedt en die jong en en oud met wetenschapspraktijk laat kennis maken. En dat is nuttig, want alsmaar meer worden burgers betrokken worden bij onderzoeksprojecten.

In een van de onderzoeksprojecten, CARE+ (gefinancierd wordt door Interreg France-Wallonie-Vlaanderen), onderzoekt Health & Water Technology met de hulp van vrijwillige burgers de kwaliteit van het oppervlaktewater in het Leiebekken, een gebied met intensieve landbouw. “Een dergelijke samenwerking heeft niet alleen het voordeel dat je taken kan uitbesteden, maar je betrekt de bevolking ook bij je onderzoek waardoor je bewustmaking creëert voor de problematiek”, schetst onderzoeker Christine Van der heyden.

Citizen science

Het komt steeds vaker voor dat onderzoek niet alleen een zaak is van wetenschappers: vrijwilligers, verenigingen en scholen worden steeds vaker betrokken bij wetenschappelijke onderzoeksactiviteiten, bijvoorbeeld voor het monitoren en observeren van dieren, het inventariseren van de biodiversiteit, of zoals bij Health & Water Technology, voor het nemen van waterstalen en het identificeren van de organismen.

Dat burgerwetenschap (ook bekend als citizen science) een opmars kent, heeft onder meer te maken met de komst van digitale camera’s, gps-toestellen en aangepaste apps en websites die het delen van gegevens vergemakkelijken. Burgerwetenschap biedt de opportuniteit om wetenschap en samenleving samen te brengen, wat de impact van het onderzoekswerk kan vergroten.

Landbouwintensief

Bij het CARE+ project nemen zes burgers  en een groep leerlingen van landbouwerschool VABI Roeselarein het gebied van het Leiebekken in Zuid-West-Vlaanderen – meer bepaald de Mandelvallei - elk seizoen stalen voor een biologische analyse van het oppervlaktewater. “Die vrijwilligers hebben bij de start van het onderzoek een training gevolgd om met voldoende kennis aan de slag te gaan. Via analyse van de stalen wordt het effect van specifieke maatregelen op de biologische waterkwaliteit in kaart gebracht”, licht onderzoeker Bjorge Decostere toe.

Doordat het onderzoeksgebied een landbouwintensieve regio is, bedreigt de concentratie van verontreinigende stoffen van agrarische oorsprong (pesticiden, nitraten, fosfor) in het oppervlaktewater en de kwaliteit van het rivierwater. Dir heeft dan een impact op de toegang van landbouwers tot irrigatiewater én drinkwater voor de dieren, vooral bij droogte en overstromingen. De situatie wordt bovendien slechter aangezien de klimaatverandering de duur en frequentie van droogteperiodes verhoogt waarin toegang tot kwaliteitswater moeilijk of zelfs onmogelijk wordt.

Ad hoc

Boeren zijn zowel slachtoffers van het probleem als dragers van een deel van de oplossingen. Wel is nog wat overtuiging nodig om hen tot actie aan te zetten en voldoende stimuli om de problemen met effectieve en betaalbare technieken aan te pakken. Zinvolle maatregelen zijn onder meer betere spuit- en reinigingstechnieken om vervuiling van het oppervlaktewater tegen te gaan, betere bodemtechnieken om erosie in te perken en het aanleggen van bufferstroken – bijvoorbeeld met hagen en grasstroken – om te verhinderen dat afstromend water in oppervlaktewater terecht komt. 

Dergelijke oplossingen worden al toegepast maar blijven nog te vaak steken in ad hoc experimenten. De uitdaging is dus om een reeks van maatregelen op een strategische manier in te zetten. Het CARE+ project wil daartoe bijdragen: het past deze technieken strategisch en over de grenzen heen toe in vier stroomgebieden, met betrokkenheid en ondersteuning van landbouwers.

---

Meer weten?

• Meer weten over het Wetenschapsfestival? Ga naar deze pagina.
• Meer weten over CARE+? Ga naar de projectpagina.

 

 

 

 

 

 

Laat als landbouwer de geschiktheid van het drinkwater voor je dieren bepalen. Dit kan gratis dankzij het VLAIO-initiatief Blikopener. Op deze pagina vind je meer info en contactgegevens: drinkwater voor dieren.