Margot De Donder werkt maar liefst 41 jaar voor HOGENT. Op 30 september zet ze een punt achter haar loopbaan en gaat ze met pensioen. Ze bouwde mee de opleiding toegepaste informatica uit, onder meer als lesgever, opleidingsvoorzitter, onderwijskwaliteitscoördinator en de jongste drie jaar als departementshoofd IT & Digitale Innovatie. Maar ze heeft vooral haar droom verwezenlijkt. We nemen afscheid van een monument.
Margot studeerde in 1982 aan de VUB af als licentiaat wiskunde, met keuzetrajecten statistiek & operationaal onderzoek en informatica, en begon in hetzelfde jaar les te geven in het instituut dat we nu als HOGENT kennen.
In die tijd als vrouw voor informatica kiezen, was zeer uitzonderlijk. Ook nu nog heeft de IT-sector het moeilijk om te vervrouwelijken, maar toch is de drempel volgens Margot veel kleiner geworden: “Technologie is nu veel toegankelijker voor vrouwen dan vroeger. Het nerdgehalte is er een beetje uit.”
Vanwaar je keuze voor informatica?
Margot: “Wat me aantrok in informatica was het oplossingsgericht denken: nieuwe technieken ontwikkelen om zaken efficiënter, sneller en beter te laten verlopen, streven naar automatisering zonder de controle te verliezen. Maar bovenal was het mijn droom om les te geven. En die droom is uitgekomen en duurde zelfs bijna 40 jaar: meer dan de helft van mijn loopbaan heb ik voltijds lesgegeven. Maar ook toen ik coördinerende en leidende opdrachten uitvoerde, heb ik die altijd gecombineerd met lesgeven. Alleen de jongste drie jaar, als departementshoofd, was dat herleid tot coachen van studenten als voorbereiding op hun professionele loopbaan.”
Technologie evolueert ingrijpend en zeer snel, en dat boezemt soms wel eens angst in. Is dat terecht?
Margot: “Ik ben mijn onderwijsloopbaan gestart met een wit krijtje en een groen bord, daarna kwamen de transparanten die werden geprojecteerd en intussen is er een zeer hoge mate van digitalisering en geven we online les. En hoewel die evolutie zich voltrokken heeft op een relatief korte periode, is die niet te vergelijken met de snelheid van huidige ontwikkelingen. Neem ChatGPT: dat was plotseling alomtegenwoordig. Op zo’n drie weken tijd werden we gedwongen om na te denken over hoe we daarmee omgaan en om tot actie over te gaan.
Die snelheid is kenmerkend voor de huidige technologische ontwikkelingen, evenals de doemscenario’s die er vaak mee gepaard gaan. Zo staat er geregeld iemand op die roept dat we de controle over artificiële intelligentie zullen verliezen. Maar alles hangt af van hoe we daarmee omgaan.
Die discussies en dilemma’s zijn ook niet nieuw. Denk maar aan de komst van internet en de enorme mogelijkheden die zich daarmee aanboden. Het heeft echter ook geleid tot het ontstaan van het zogenaamde ‘dark web’, een verborgen gedeelte van internet waar zich vooral illegale en criminele activiteiten concentreren. Een ander voorbeeld is beeldanalyse en -herkenning via artificiële intelligentie: dat kan bijzonder nuttig zijn maar houdt tegelijkertijd potentiële privacyproblemen in. Meer dan ooit wordt ethiek een belangrijk aspect van IT.”
Dat impliceert dat de rol van IT ook breder en complexer wordt.
Margot: “Er valt nauwelijks nog een aspect van de samenleving te bedenken waar IT geen rol in heeft. En die rol wijzigt ook: vroeger werd de IT-afdeling erbij geroepen op het einde van een traject en dan moest die een IT-vertaling geven aan het uitgewerkte project of plan. Nu zit er van bij de start een IT-er mee aan tafel, en dat is uiteraard een zeer goede evolutie. Zo kan je immers meteen meedenken en technologische implicaties van bepaalde keuzes en beslissingen in een vroeg stadium inschatten. IT denkt nu veel klantgerichter. Dat heeft natuurlijk tot gevolg dat je als IT-er met veel meer dan pure technologie moet bezig zijn, wat het nog uitdagender maakt.”
“Meer dan ooit wordt ethiek een belangrijk aspect van IT.”
Margot De Donder, afscheidnemend departementshoofd IT & Digitale Innovatie
“Je kan de ontwikkeling van IT vergelijken met die van geneeskunde: ook daar was er op een bepaald moment specialisatie nodig.”
Margot De Donder, afscheidnemend departementshoofd IT & Digitale Innovatie
En dat bovenop de razendsnelle technologische ontwikkelingen die op zich al moeilijk bij te benen zijn. Hoe doe je dat als IT-er en lesgever?
Margot: “De kennis en nieuwe ontwikkelingen zijn zo sterk uitgebreid en geëvolueerd, dat je niet anders kan dan specialiseren. In die zin kan je de ontwikkeling van IT vergelijken met die van geneeskunde: ook daar was er op een bepaald moment specialisatie nodig. Vele IT-ers hebben een T-profiel: ze beschikken over een sterke basis en zijn tegelijkertijd expert in een bepaald domein.”
Zijn er in je HOGENT-loopbaan specifieke hoogtepunten die je zal blijven koesteren?
Margot: “Ik vind het zeer moeilijk om daar concrete gebeurtenissen bij op te noemen, want zo voel ik het niet aan. Wat me altijd een zeer fijn gevoel heeft gegeven, is het vertrouwen en de vrijheid die ik hier kreeg. Bijvoorbeeld om nieuwe vakken uit te werken of projecten op te starten.
Vaak ervaarde ik evaluatiemomenten, waar studenten hun projecten tot een goed einde brachten, als heel bijzondere momenten. Ook het idee dat je deel uitmaakt van een organisatie die jonge mensen helpt bij het uitstippelen van hun loopbaan, vond ik echt een voorrecht. Veeleer dan hoogtepunten, is het dus de inspirerende omgeving waarin ik meer dan 40 jaar heb mogen werken, die me het meest voldoening gaf. En het doet ook deugd dagelijks vast te stellen dat er in die omgeving heel veel gepassioneerde medewerkers actief zijn.”
En wat nu? Bang voor het zwarte gat?
Margot: “Niet meteen, want ik ben niet van plan om stil te vallen. Er zijn nog wat projecten buiten HOGENT die ik wil aanpakken. En ik heb een goed gevoel bij de timing van mijn vertrek: de transitie naar departementen, die zo’n drie jaar geleden werd doorgevoerd, is intussen stevig verankerd, de Voorsprongfondsprojecten zijn afgerond en we starten dit academiejaar met een nieuw strategisch plan. Dat leek me dus een geschikt moment om de fakkel door te geven. Wat natuurlijk niet wegneemt dat ik het hier zal missen.”
Publicatiedatum: 25/09/2023