Over enkele dagen is de Jeugdboekenmaand achter de rug. Die themamaand zet het belang van lezen in de kijker, een doelstelling die Sandrine De Coster, lector logopedie aan HOGENT, zeer genegen is. “Lezen is essentieel voor het onderwijs en de kennismaatschappij. We moeten boeken omarmen”, vindt ze. En ook binnen haar opleiding besteedt ze daar veel aandacht aan. Ook collega Kristel Detollenaere, lector Nederlands in de lerarenopleiding, laat weinig aan het toeval over om lezen te bevorderen.
Bij logopedie denk je spontaan aan spreek- en leesvaardigheid, minder aan het stimuleren van leesgoesting. Toch is ook dat een aandachtspunt in de bacheloropleiding logopedie, zegt lector Sandrine De Coster.
“Als het over leesvaardigheid gaat, focussen we binnen de opleiding logopedie uiteraard op de specifieke moeilijkheden, die we met gerichte leestechnieken trachten op te lossen. De zin om te lezen is bij kinderen met leesproblemen begrijpelijkerwijze vaak ver te zoeken, maar de oefeningen in leesvaardigheid maken hen competenter en dat geeft hen vertrouwen. Dat kunnen we aangrijpen om hen ook goesting te doen krijgen in lezen”, schetst Sandrine De Coster.
“Lezen is essentieel voor het onderwijs en de kennismaatschappij. We moeten boeken omarmen.”
Sandrine Decoster, lector logopedie
Wachtlijsten
Er is in het onderwijs al te lang veel te weinig aandacht voor lezen, vindt Sandrine.
Dat het aantal kinderen dat een beroep moet doen op een logopedist de voorbije jaren met 10 procent gestegen is – met lange wachtlijsten tot gevolg - kan daar volgens haar niet los van gezien worden.
“Die grote nood heeft met verschillende factoren te maken: er zijn meer kinderen die thuis een andere taal spreken, de coronapandemie heeft zeker ook een rol gespeeld, maar ook de taak van de leerkrachten is veel complexer geworden, waardoor de oefentijd voor leesvaardigheid gehalveerd is. Dat dit dan ook een negatieve impact heeft op de leesgoesting, mag duidelijk zijn. We moeten dringend opnieuw focussen op een krachtig leesonderwijs.”
Samen Lezen
In de realiteit hebben staan we daar echter ver van af: de huidige studenten - de leerkrachten en logopedisten van morgen - hebben vaak zelf helemaal geen leescultuur meer. Laat staan dat ze die kunnen overbrengen naar de kinderen.
Maar daar probeert Kristel Detollenaere, lector Nederlands in de lerarenopleiding lager onderwijs aan HOGENT, iets aan te doen. Elke week stelt ze een jeugdboek voor tijdens de les. “We bespreken eerst de cover, de titel en de auteur. Studenten voorspellen waarover het boek zou kunnen gaan. Daarna lees ik een fragment voor, waarna studenten voorspellen hoe het verder zou kunnen gaan en we gaan een gesprek aan over het thema van het boek, voor welke leeftijd het geschikt is, wat ze van het fragment vinden, en dergelijke”, legt ze uit.
Kristel organiseert ook vijf keer per semester een middagsessie Samen Lezen voor studenten die daar zin in hebben. “Daar komen meestal zo’n vier tot vijf studenten op af. Samen Lezen is een methodiek waarbij de begeleider, ik dus, een fragment voorleest terwijl de deelnemers meevolgen met de tekst. Af en toe stop ik met voorlezen en praten we over het fragment: wat heeft je geraakt? Wat blijft er bij jullie hangen? Welk stukje springt er voor jou uit? …”
Bij elk fragment hoort ook een gedicht over hetzelfde thema. Ook dat wordt in de groep besproken. “De focus ligt dus vooral op het praten over de teksten, het is niet de bedoeling dat we een literaire analyse uitvoeren”, geeft Kristel mee.
In het tweede semester lezen studenten drie jeugdboeken van verschillende genres. Ze krijgen de opdracht een paar opmerkelijke zinnen in het boek aan te duiden. “In de les praten we dan over deze zinnen en komen vanzelf onderwerpen als de stijl van het boek, beeldspraak en dergelijke aan bod”, licht Kristel toe. “We praten over de boeken in een kringgesprek, op dezelfde manier als de studenten later met de kinderen zullen doen.”
“We praten over de boeken in een kringgesprek, op dezelfde manier als de studenten later met de kinderen zullen doen.”
Kristel Detollenaere, lector Nederlands lerarenopleiding
Discussiestof
Lezen bevorderen heeft dan ook met veel meer te maken dan leuke boeken ter beschikking stellen: je moet er discussiestof van maken. Dat is precies wat Kristel in haar lessen in de praktijk brengt.
Sandrine Decoster juicht dat toe: “Om kinderen leesgoesting bij te brengen, moet je op verkenning gaan: welke soort boeken zijn er zoal, wat ligt hen, welke boeken zijn een dankbaar opstapje naar leesplezier? Afbeeldingen spelen daar een belangrijke rol in. Zo kunnen stripverhalen de weg naar leesboeken vergemakkelijken. Ook blijken veel kinderen te houden van boekenseries omdat die vertrouwdheid en herkenbaarheid creëren. Bekende reeksen zijn die van Jeronimo Stilton, of de Boomhut-reeks”, legt Sandrine uit.
“Bovendien horen boeken niet alleen in bibliotheken thuis, want daar blijft toch iets elitairs van uitgaan. We moeten boeken tot gesprekonderwerp maken in een laagdrempelige context”, besluit ze.
Publicatiedatum: 28/03/2024