In de openingsrede van algemeen directeur Koen Goethals tijdens de openingsplechtigheid van het nieuwe academiejaar (op 28 september in de MIRY Concertzaal) vormde samenwerking de rode draad. Hij lanceerde daarbij een opmerkelijk nieuw voorstel voor samenwerking: een School voor Onderwijs. Daarnaast ging hij onder meer in op het succes van de graduaten en – o paradox – de onderfinanciering ervan.
Met de graduaatsopleidingen gaat het goed: sinds de inkanteling van dit type opleidingen in de hogescholen vinden 18-jarigen (generatiestudenten) beter de weg naar de graduaten: de instroom van deze doelgroep binnen dit opleidingstype groeit opvallend met 11 procent aan HOGENT. Het doel van de inkanteling was om jongeren aan te trekken die anders de weg naar het hoger onderwijs niet vinden en dat opzet lijkt dus te lukken.
Koen Goethals wees op het belang van de graduaatsopleidingen voor de hele maatschappij: ze versterken de democratisering en inclusie in het hoger onderwijs, beantwoorden duidelijk aan een grote behoefte bij de studiekiezers en spelen zeer concreet in op specifieke knelpuntberoepen. En hij voegt er meteen een scherpe kanttekening bij: “Het is één van de recente paradoxen binnen het hoger onderwijs dat precies die opleidingen ondermaats gefinancierd worden”, legt de algemeen directeur de vinger op de wonde.
Samenwerking
In de verschillende onderwerpen die hij aansneed, kwam het belang van samenwerking, al dan niet expliciet, zeer sterk naar voren. De algemeen directeur is niet opgezet met een hardnekkige mythe die rondwaart dat de hogescholen niet rationeel omgaan met het programmeren van opleidingen en elkaar daarbij tegenwerken. “Niets is minder waar: het opleidingsaanbod van hogescholen wordt in heel grote mate doelmatig opgezet”, benadrukt hij.
En zo hoort het ook: “Ik ben er van overtuigd dat dit de toekomst is van het hoger onderwijs: door verschillende vormen van samenwerking de gemeenschap beter dienen. Niet alleen om kostenefficiënter te werken, maar ook om inhoudelijke meerwaarde te creëren. Samenwerking binnen HOGENT, samenwerking met het werkveld en binnen de brede hoger onderwijssector, samenwerking binnen Europa”, situeert hij en hij vermeldt daarbij tal van samenwerkingsverbanden die HOGENT de jongste jaren heeft uitgebouwd of die op stapel staan.
School voor Onderwijs
Een opmerkelijk samenwerkingsvoorstel dat hij op de openingsplechtigheid voor het eerst lanceerde heeft betrekking op de lerarenopleidingen. "Het is tijd om de meerwaarde te onderzoeken van een structureel samenwerkingsverband tussen het werkveld, de educatieve masteropleidingen aan de universiteit en de educatieve bacheloropleidingen aan de hogeschool. Een 'School voor Onderwijs', zeg maar, voor alle niveaus van het onderwijs, van kleuter- tot en met hoger onderwijs. Dat kan een plaats worden voor de begeleiding van startende leraren en voor een leven lang professionaliseringsaanbod. Het samenbrengen van de expertises, academisch en professioneel met de expertise en ervaringen uit het werkveld kan hier een verschil maken."
Algemeen directeur Koen Goethals: “Het is tijd om de meerwaarde te onderzoeken van een structureel samenwerkingsverband tussen het werkveld, de educatieve masteropleidingen aan de universiteit en de educatieve bacheloropleidingen aan de hogeschool. Een 'School voor Onderwijs', zeg maar.”
U!REKA SHIFT
Ook de samenwerking met studenten kon in die opsomming niet ontbreken: HOGENT heeft een sterke traditie in constructieve studentenparticipatie. En dat is er niet vanzelf gekomen, verduidelijkt Koen Goethals: “Daar werd en wordt blijvend in geïnvesteerd.”
Niet toevallig is een van de hoofdopdrachten van HOGENT in de nieuwe European University Alliance U!REKA SHIFT het organiseren van studentenparticipatie op Europees niveau.
Die European University Alliance (EUA) is op haar beurt overigens een mooi voorbeeld van consequente samenwerking tussen zeven verschillende Europese hogescholen, die uiteindelijk vruchten heeft afgeworpen, want zo’n erkenning is niet min: slechts zo’n 10 procent van de hogeronderwijsinstellingen binnen de Europese Unie maken deel uit van een dergelijke alliantie. Die biedt meer mogelijkheden en middelen om de internationale samenwerking te versterken en opent extra perspectieven op het vlak van internationale mobiliteit, onderwijs- & curriculumontwikkeling, onderzoeksprojecten, enz.
Het zet HOGENT en de vijf andere kernpartners (hogescholen van Amsterdam, Frankfurt, Helsinki, Lissabon en Ostrava (Tsjechië)) nadrukkelijk op de Europese kaart. Bovendien is U!REKA SHIFT een van de zeer schaarse samenwerkingsverbanden met enkel hogescholen.
Ook dat vindt Koen Goethals een bijzondere opsteker: “HOGENT wordt door die erkenning binnen het Europese hoger onderwijs een speler met impact. Europa begrijpt dat de ‘universities of applied sciences’ – de internationale term voor hogeschool - van grote maatschappelijke betekenis zijn en binnen het hoger onderwijs een prominente plaats verdienen.”
Waaier
Dit past volgens hem perfect in een model waar het hoger onderwijsaanbod als een waaier wordt gezien en plaats maakt voor de metafoor van de leerladder, die al te sterk een hiërarchisch concept impliceert. “Het gaat om een breed en gevarieerd spectrum. In het hoger onderwijsspectrum zijn de hogescholen praktijkgericht, leiden we direct inzetbare professionals op die niet zomaar in het werkveld staan, maar dat werkveld maken. En daarnaast leiden we kunstenaars op, cultuurdragers en cultuurmakers die een onvervangbare maatschappelijke rol opnemen”, legt de algemeen directeur uit.
We staan er en we worden gezien, voegt hij er trots aan toe , echter niet zonder nog eens het belang van samenwerking te onderstrepen: “Maar HOGENT is geen eiland. We zijn geconnecteerd met andere kennisinstellingen, met het werkveld, met de overheid, met de maatschappij, met Europa, met onze studenten en onze medewerkers. We schrijven de toekomst zelf, maar samen met anderen.”
Publicatiedatum: 27/09/2023