Greenwashing: wanneer groen niet echt groen is.

De fles schoonmaakmiddel met sprankelende beekjes en groene blaadjes gaf Fientje een goed gevoel. Ze dacht milieuvriendelijk bezig te zijn. Tot een vriendin haar wees op greenwashing: misleidende marketing waarbij bedrijven zich groener voordoen dan ze zijn. Haar vraag kwam aan bod in de HOGENT-podcast Goed om weten!, waar Evelynn Devos, onderzoeker in duurzame marketing, tekst en uitleg gaf. 

“Greenwashing is wanneer bedrijven een kloof creëren tussen wat ze beloven en wat ze écht doen op vlak van duurzaamheid — soms bewust, soms onbewust. Die kloof kan gaan van een lichte overdrijving tot doelbewuste misleiding.” legt Evelynn uit. “En helaas: Fientje is zeker niet de enige die erin trapt. Greenwashing is vaak subtiel, en daardoor moeilijk te herkennen.” 

Hoe herken je greenwashing?

Greenwashing komt voor in allerlei vormen. Denk aan groene verpakkingen, vage termen als ‘natuurlijk’ of ‘milieuvriendelijk’, of neplogo’s die lijken op echte keurmerken. Sommige bedrijven maken zelfs zelfbedachte labels die lijken op officiële zoals het Fairtrade-label of het konijntje van Cruelty Free. McDonald’s heeft 10 jaar geleden hun rode logo in Europa vervangen door een groene achtergrond. Subtiel, maar wel een bewuste keuze om groener over te komen. 

Waarom doen bedrijven dat?

Er is veel vraag naar duurzame producten, en bedrijven weten dat. “Maar écht duurzame producten zijn duurder om te maken en vragen tijd en inspanning,” zegt Evelynn. “Greenwashing laat bedrijven toe meer te vragen voor iets dat niet per se beter is.” Wanneer bedrijven daarbij bewust misleidende claims gebruiken, bijvoorbeeld over CO₂-uitstoot of recyclage, overschrijden ze een juridische grens. In Europa wordt momenteel gewerkt aan strengere regelgeving om zulke praktijken te bestraffen. 

Greenwashing komt trouwens in zowat elke sector voor: cosmetica, voeding, zelfs auto’s. Denk maar aan het dieselschandaal van Volkswagen, waarbij software werd gebruikt om tijdens tests lagere uitstoot te simuleren dan in werkelijkheid. Een schandaal dat hen wereldwijd miljarden aan boetes en reputatieschade opleverde  

Greenwashing maakt het moeilijker voor consumenten om echte duurzame alternatieven te herkennen, en ondermijnt zo ook het vertrouwen in bedrijven die wel inspanningen leveren. 

Wat kan je zelf doen?

Er zijn Europese regels in de maak , maar voorlopig ligt de verantwoordelijkheid vandaag nog vaak bij de consument. Die kan weerbaarder worden, al mag de last niet uitsluitend bij hen liggen. 

“Wees kritisch,” zegt Evelynn. “Laat je niet misleiden door kleuren of loze woorden. Kijk naar erkende labels zoals het EU Ecolabel of Rainforest Alliance. En als je tijd hebt, check apps zoals Good On You of ecoscores in de winkel.” 

Ze benadrukt wel dat je niet alles zelf moet kunnen inschatten. “Duurzaam kopen zou eenvoudiger moeten zijn. Hopelijk brengen strengere regelgeving en meer transparantie daarin binnenkort verandering.” 

Een tip voor Fientje ... en voor ons allemaal

“Laat je niet vangen door groene marketingtrucs. Wie duurzaam wil kopen, moet met een scherp oog naar producten kijken.”