Welkom bij RekenCafé, de podcast over rekenen, rekenonderwijs en de uitdagingen die daarbij horen.
In elke aflevering wordt samen met een expert gesproken over een topic over rekenen en rekenonderwijs. Wil je meer weten over de ontwikkeling van rekenvaardigheden, de uitdagingen in het onderwijs horende bij rekenproblemen, sterke rekenaars, rekenangst? Beluister dan zeker naar deze evidence-informede reeks afleveringen.
Bijhorend kan je steeds terecht op onze shownotes met resources, materiaal en good practices waarnaar verwezen wordt in de afleveringen.
Dit project werd gerealiseerd met de steun van Leerpunt en de Vlaamse Overheid.
In samenwerking met:
Beluister hier alle afleveringen.
Aflevering 1: Wat telt bij rekenen?
In deze aflevering staan we stil bij de essentiële bouwstenen van het rekenen. Wat telt écht in de eerste rekenjaren? We bespreken hoe jonge kinderen leren tellen, hoeveelheidsbegrip ontwikkelen en betekenis geven aan getallen en bewerkingen.
We gaan in op de rol van spel, taal, context en instructie bij het opbouwen van een stevig rekenfundament. Wat zie je als een leerling echt begint te begrijpen wat ‘meer’, ‘minder’ of ‘erbij’ betekent? En hoe begeleid je die ontwikkeling bewust en doelgericht in je klas?
Lien Peters en Charlotte Paulyn zoeken dit samen voor je uit. Lien is professor in de leerstoornissen aan de Universiteit van Gent en is verbonden aan de onderzoeksgroep Ontwikkelingsstoornissen. Zij werkt samen met Charlotte Paulyn in het Research Centre for Learning in Diversity aan de HOGENT. Charlotte is naast haar werk aan de HOGENT, zelfstandig logopedist in een groepspraktijk.
Aflevering 2: Eerste Hulp Bij Rekenproblemen
In deze aflevering gaan we in op een herkenbare maar vaak complexe uitdaging: wat doe je als een leerling vastloopt bij rekenen? Hoe herken je vroegtijdig rekenproblemen, en wat zijn effectieve eerste stappen om een kind weer op weg te helpen?
We verkennen hoe rekenproblemen zich kunnen uiten, welke signalen je als leerkracht serieus moet nemen en hoe je onderscheid maakt tussen hardnekkige problemen (rekenstoornis) en tijdelijke achterstanden (rekenproblemen). Ook staan we stil bij het belang van preventie, de rol van diagnostisch kijken en het versterken van zelfvertrouwen bij leerlingen die rekenen als moeilijk ervaren.
We zoeken dit samen met Pol Ghesquière, professor Orthopedagogiek met specialisatie in de leerstoornissen aan de Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen aan KU Leuven uit.
Aflevering 3: ReDiCoDi-wat?
Wat doe je als een leerling nét niet mee kan in de klas? In deze aflevering duiken we in op het begrip ‘redelijke aanpassingen’ binnen het onderwijs. Wat houdt het precies in, voor wie geldt het, en hoe geef je hier als schoolteam op een haalbare én rechtvaardige manier invulling aan?
We verkennen de balans tussen maatwerk en haalbaarheid, tussen gelijke kansen en aangepaste ondersteuning. Wat vraagt dit van jou als leerkracht? Welke rol spelen ouders, zorgteams en het ondersteuningsnetwerk? En hoe blijf je in gesprek over wat redelijk is – pedagogisch, didactisch én organisatorisch?
Samen met Annemie Desoete zoeken we dit uit. Annemie was als professor verbonden aan de UGent en Arteveldehogeschool. Ze heeft veel ervaring in onderzoek naar vroege kenmerken van leerstoornissen zoals dyscalculie en dyslexie.
Aflevering 4: Meer dan rekenen alleen
In deze aflevering duiken we in de wereld van het rekenen – maar dan breder dan de sommen en oefeningen op papier. Rekenen is immers meer dan enkel cijfers en juiste antwoorden.
We onderzoeken hoe rekenen verweven is met andere vaardigheden zoals: taal, sociaal-emotioneel functioneren, executieve functies, ... En waarom rekenproblemen vaak hand in hand gaan met andere ontwikkelingsproblemen. Hoe kunnen leerkrachten oog hebben voor het kind achter het cijferwerk? En waarom is dat zo belangrijk?
Onze gast-expert Petra Warreyn is professor verbonden aan de Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen aan de Universiteit van Gent. Daarnaast heeft zij heeft een grote interesse in onderzoek naar de vroege ontwikkeling van kinderen met een ontwikkelingsstoornis en kinderen met een verhoogde kans op problemen in de ontwikkeling en leerstoornissen.
Aflevering 5: Rekenknobbels
In deze aflevering staan we stil bij leerlingen met een sterk wiskundig inzicht: de rekenknobbels. Hoe herken je ze in de klas, wat hebben deze leerlingen nodig, en hoe voorkom je dat ze afhaken bij een aanbod dat te weinig uitdaging biedt?
We verkennen hoe rekenknobbels zich kunnen uiten – soms opvallend, soms juist subtiel – en hoe je als leerkracht hun talenten gericht kunt stimuleren. Denk aan verdiepend aanbod, open opdrachten, en ruimte voor wiskundige creativiteit. Maar ook: hoe begeleid je sterke rekenaars zonder dat anderen uit beeld raken?
Onze gast-expert Bert De Smedt helpt ons hiermee verder. Bert is professor aan de Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen van de KU Leuven. Hij onderzoekt hoe kinderen schoolse vaardigheden leren en welke neurobiologische factoren hierin een rol spelen. Het onderwerp ‘Rekenknobbels’ is niet onbekend voor hem.
Aflevering 6: De Rekenstrijd
Rekenen lijkt voor sommige kinderen soms een eindeloze strijd. In deze aflevering staan we stil bij de beleving van leerlingen die het rekenen niet altijd even gemakkelijk vinden. Hoe voelt het om telkens weer fouten te maken, achter te lopen of het gewoon niet te begrijpen? Wat doet dat met het zelfbeeld, de motivatie en het leerplezier van een kind?
We gaan samen met Tom De Niels op zoek naar verhalen van leerlingen én inzichten uit onderzoek om beter te begrijpen wat er schuilgaat achter die rekenmoeilijkheden. Tom is logopedist binnen het Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen (COS) in Gent en is daarnaast zorgcoördinator basisonderwijs. Met zijn jaren ervaring en interesse in het onderzoek rond dit topic gaan we op zoek naar mogelijke antwoorden.
Aflevering 7: Rekenangst
Rekenen roept niet bij alle leerlingen zelfvertrouwen op. In deze aflevering duiken we in het fenomeen ‘rekenangst’: de spanning, stress of zelfs paniek die sommige kinderen ervaren zodra het over getallen of sommen gaat.
Wat ligt hieraan ten grondslag? Hoe herken je rekenangst in de klas, ook bij leerlingen die het (nog) niet hardop zeggen? En vooral: wat kun je als leerkracht doen om die angst te doorbreken en rekenplezier (opnieuw) op te bouwen?
We bespreken samen met Delphine Sasanguie hoe houding, eerdere ervaringen, omgeving en verwachtingen een rol spelen, en welke aanpassingen een groot verschil kunnen maken. Delphine is onderzoekscoördinator van het Research Centre for Learning in Diversity aan HOGENT. Daarnaast heeft ze veel onderzoek gedaan over numerieke en wiskundige vaardigheden bij volwassenen en kinderen.