Wanneer schoolgaan niet meer lukt.

Sommige jongeren willen wel naar school, maar het lukt hen gewoon niet. Achter dat onzichtbare worstelen schuilt vaak meer dan onwil. Onderzoeker Griet De Nys legt uit hoe ouders en scholen hiermee kunnen omgaan.

Wat als je vijftienjarige zoon plots niet meer naar school wil, en alles wat je probeert lijkt te falen? In de podcast Goed om weten! gaat host Tine De Donder in gesprek met Griet De Nys, onderzoeker bij het Research Centre for Learning in Diversity, over een schrijnende vraag van luisteraar Anneke. Haar zoon blokkeert bij de gedachte aan school, maar leeft helemaal op tijdens de vakanties. Wat is er aan de hand – en belangrijker nog: wat kan je als ouder doen?

Als ‘gewoon naar school gaan’ helemaal niet zo gewoon is

Griet De Nys onderzoekt een angstgerelateerde vorm van schoolwezigheden, of schoolweigering, bij jongeren, en maakt meteen duidelijk: het idee dat schoollopen evident is voor elk kind, klopt niet. Sommige jongeren willen wel naar school, maar het lukt hen gewoon niet. De reden? Die is er niet altijd. En dat maakt het extra moeilijk, zowel voor het kind als voor de ouders.

"We zoeken vaak naar een ‘waarom’, maar sommige jongeren weten dat zelf ook niet", zegt Griet. "En dat is frustrerend, want zolang we de oorzaak niet kennen, lijkt het alsof we niets kunnen ‘oplossen’. Jongeren ervaren vooral heel wat onrust en er is heel wat onmacht, en dat erkennen, daar gaat het vooral om."

Schoolweigering is geen luiheid

Tine stelt de vraag die veel ouders zich stellen: wanneer is het nu gewoon puberaal gemopper, en wanneer is er echt iets mis? Volgens Griet is het verschil vaak zichtbaar in de extremen: als een kind tijdens vakanties opbloeit, maar tijdens schoolweken helemaal wegkwijnt, is er meer aan de hand. Schoolangst of schoolweigering uit zich bovendien niet altijd in paniek of huilbuien. Jongeren trekken zich soms gewoon terug. “Schoolweigeraars zijn vaak onzichtbaar. Ze proberen net gewoon te lijken op school, terwijl het hen intern enorm veel moeite kost,” zegt Griet.

Schoolweigering is geen luiheid

De grootste fout die we volgens Griet maken? Blijven vissen naar de oorzaak. Beter is het om te erkennen dat het moeilijk is, en dat ook uit te spreken. Toon begrip, spiegel wat je ziet, en probeer in gesprek te gaan zonder de druk van een antwoord. Vertel hen dat je ziet dat het super lastig is en dat je er bent voor hen. 

Een volgende belangrijke stap: betrek iemand van de school. Dat hoeft niet meteen het CLB te zijn. Misschien is er een vertrouwenspersoon op school – een leerkracht, iemand van het secretariaat – waarmee je een eerste gesprek kunt aangaan. “Zorg dat de school op de hoogte is, dat is al een enorme stap vooruit. Laat je eventueel als ouder bijstaan duur een tante, buur of vriend om je verhaal te delen met de school,” aldus Griet.

Geen quick fix, wel verbinding

Er bestaat geen pasklare oplossing, benadrukt Griet. Maar zodra een school begrijpt dat een leerling niet kan in plaats van niet wil, verandert de aanpak fundamenteel. Geen focus op gemiste toetsen of afwezigheidsbriefjes, maar op verbinding, ondersteuning, en kleine stapjes vooruit.

“Probeer elke dag opnieuw. Elk lesuur als het moet. Dat is het belangrijkste wat we als school en als ouder kunnen doen.”

 

---