Succes in de studies: ook een kwestie van context.

De keuze voor de bacheloropleiding financiën en verzekeringen leek haar logisch: in het secundair had ze de richting handel had gevolgd. De opleiding bleek echter een mismatch en na enkele maanden hield ze het voor bekeken.

Geïsoleerd

Dat ze er de brui aan gaf, had natuurlijk te maken het feit dat de opleiding haar niet lag, maar het speelde volgens haar ook een rol dat ze pioniersstudent is. “Al kon ik dat toen natuurlijk niet zo benoemen. Maar ik liep verloren. Ik weet het wel: aan een hogeschool of universiteit starten, is voor iedere beginnende student een zoektocht. Als pioniersstudent kan je echter niet steunen op je eigen directe omgeving en precies dat maakt een groot verschil. Andere studenten konden terecht bij ouders, broers of zussen met hun vragen, of gewoon als ze iets kwijt wilden over hun studies. Als ik sommige van mijn medestudenten hoorde vertellen dat een van hun ouders hun paper had nagelezen of hun PowerPoint-presentatie had doorgenomen, dan drukte me dat met mijn neus op de feiten: je staat als pioniersstudent geïsoleerd en moet het zelf uitzoeken.”

Het verhaal van Shana is typerend voor de situatie van pioniersstudenten, weet David Van Bunder, die daar binnen het onderzoekscentrum Learning in Diversity (samen met co-promotor Agnes Verbruggen) onderzoek naar verricht. “Hoger onderwijs komt voor hen neer op sociale promotie maken, want ze doen het op het vlak van studieniveau beter dan hun ouders. Maar daar betalen ze ook een prijs voor: ze komen terecht in een nieuwe, onbekende wereld die ze niet kunnen delen met hun gezin. Ze beschikken met betrekking tot hun studies nauwelijks over een netwerk waarop ze kunnen terugvallen.”

En dat kan tot spanningen leiden. Ouders beseffen bijvoorbeeld niet altijd dat hogere studies volgen eigenlijk als een voltijdse job is en verwachten bijvoorbeeld dat hun studerende kinderen geregeld meehelpen in de zaak of voor hun jongere broers en zussen zorgen. “Daarom is het belangrijk om bij begeleidingsprogramma’s die zich naar pioniersstudenten richten ook het thuismilieu actief mee te betrekken”, weet David.

Ook Dogukan rondde net zijn tweede jaar sociaal werk af en is eveneens pioniersstudent. Hij ervaarde zelf het belang van een luisterend oor, van eens een praatje te kunnen maken: “Zo ben ik bij STUVO echt wel zeer goed geholpen. Eerst en vooral financieel, want mijn situatie was nogal precair en complex, maar ook gewoon doordat ik er de kans kreeg mijn verhaal te doen of vragen te uiten waar ik mee zat.”

Dogukan heeft geen vanzelfsprekend parcours: hij werd geboren in België, maar toen hij 7 jaar was keerden zijn ouders terug naar Turkije, hun land van herkomst. Hij was een zeer degelijke student in Turkije, maar toen hij zestien was, keerde hij met het gezin terug naar België. Intussen was hij de Nederlandse taal verleerd en moest eerst hij eerst drie maanden naar een onthaalklas voor anders­talige nieuwkomers (OKAN). De combinatie van Nederlands, Frans en Duits bleef een harde noot om te kraken maar hij voltooide het secundair onderwijs uiteindelijk zonder veel kleerscheuren.

Doorzetter

Hij was bovendien gedreven om verder te studeren, maar dat was zonder zijn vader gerekend, die wou dat hij meteen een job zou zoeken, net als de rest van de familie. Het kwam tot een breuk met zijn ouders, waardoor Dogukan zelf instaat voor zijn kosten.

Naast zijn studies werkt hij als jobstudent bij Kinepolis. Geen evidente combinatie, maar hij is een doorzetter met ambitie: “Het is zeker niet gemakkelijk, maar ik ben het intussen gewoon om mijn plan te trekken. Na mijn studies sociaal werk wil ik nog klinische psychologie studeren.”