Vlaming wil best insecten eten, maar ze liever niet zien

Insecten voor menselijke consumptie zijn sinds 2014 door het federale voedselagentschap FAVV toegelaten op de Belgische markt, maar ondanks hun gezondheids- en duurzaamheidsvoordelen is het eten van insecten vooralsnog niet ingeburgerd in Vlaanderen. Toch lijken de geesten te rijpen, zo blijkt uit een marktonderzoek van HOGENT. Het onderzoek werd uitgevoerd door Ellis Bauwens en Axana Lefebvre, beiden studenten Marketing aan HOGENT, in het kader van hun projectstage.

Nieuwsgierig

Wat denkt de Vlaming over de consumptie van insecten? Wat zijn de motivatoren en belangrijkste barrières om insecten in ons voedingspatroon in te passen? Dat waren de centrale vragen in deze ‘Insectenbarometer’ waarvoor de HOGENT-studenten een bevraging deden bij 283 consumenten uit verschillende leeftijdscategorieën in 10 Vlaamse steden. Daaruit blijkt dus dat 34 procent van de Vlamingen ooit al minstens één keer insecten at.

Dat cijfer zou de komende jaren wel eens flink kunnen stijgen, want ruim driekwart van de respondenten staat open voor het eten van insecten, in de eerste plaats omdat ze nieuwsgierig zijn. Naast nieuwsgierigheid blijken het voedzame en duurzame karakter van insecten twee belangrijke motivatoren.

Daartegenover staat dat heel wat consumenten het moeilijk hebben met hoe insecten eruit zien. Dat vormt duidelijk een barrière om massaal insecten te beginnen eten. Als de insecten niet herkenbaar in een voedingsproduct verwerkt zijn, verlaagt dat de drempel aanzienlijk. Ook de prijs en de onzekerheid over de oorsprong weerhouden sommige respondenten ervan om een krekel, worm of sprinkhaan achter de kiezen te steken.

Meer informatie nodig

Maar ook uitgebreide en heldere communicatie over de voordelen van insecten, het productieproces en de leefomstandigheden is essentieel om twijfels weg te nemen bij de consument, zo concluderen de onderzoekers. Ten slotte zouden meer consumenten geneigd zijn insecten te proeven als ze via meer distributiekanalen beschikbaar zouden zijn, zo klinkt het.

“Een groot deel van de Vlaamse consumenten lijkt klaar om insecten toe te voegen aan hun dieet. De voordelen van het eten van insecten voor klimaat, milieu, dierenleed en gezondheid wegen voor hen zwaar door. Het zal er vooral op aankomen om de Vlaming ook te overtuigen van de smaak, het bereidingsgemak en de prijs van insecten. Onze raad aan bedrijven die insecten op de markt brengen is daarom: laat consumenten proeven, geeft hen informatie over het product en inspireer je klanten over hoe ze ermee aan de slag kunnen”, adviseert HOGENT-docent Freek Van Baelen.

Insecten als duurzame, alternatieve eiwitbron

De voorbije tien jaar is de vleesconsumptie in ons land met 8,8 procent gedaald, en is de vraag naar alternatieve eiwitten tegelijkertijd flink toegenomen. Insecten worden onder meer door de Verenigde Naties naar voren geschoven als eiwitbron van de toekomst: ze verbruiken een fractie van de grondstoffen die koeien, varkens en kippen consumeren, ze zetten veevoeder efficiënter om in eiwitten en kunnen bovendien gekweekt worden op reststromen uit de voedingsindustrie. In de wetenschap dat de wereldbevolking tegen 2050 twee miljard extra monden zal tellen, kunnen ze een cruciale rol spelen om de klimaatimpact van het voedingssysteem te beperken.

Marketingstudenten Ellis Bauwens en Axana Lefebvre tijdens een bevraging in Hasselt

Uit cijfers van IPIFF (International Platform of Insects for Food and Feed) blijkt dat zo’n 9 miljoen Europeanen in 2019 al insecten aten. Door het wegvallen van juridische drempels, het groeiende aanbod aan insectenproducten en de geleidelijke aanvaarding door consumenten zou dat cijfer tegen 2030 kunnen stijgen tot 390 miljoen insectenconsumenten. Eerder dit jaar keurde de Europese Commissie de meelworm als allereerste insect voor menselijke consumptie goed. Verwacht wordt dat ook de krekel en de sprinkhaan binnenkort dat voorbeeld zullen volgen.

Dat gelooft ook Michiel van Meervenne, oprichter van het jonge bedrijf KRIKET: “In 2018 lanceerden we met KRIKET de eerste Belgische krekelreep omdat we geloven dat insecten een gezonde, duurzame en lekkere toevoeging kunnen zijn aan ons Westers dieet. Sindsdien hebben we met onze producten tijdens degustaties en via de winkelrekken al heel wat consumenten over de streep getrokken”, zegt hij.

Michiel richtte KRIKET samen met zijn zus Anneleen op in 2018 na een succesvolle crowdfundingcampagne. Het Brusselse bedrijf biedt momenteel repen en granola’s aan op basis van krekelmeel, Voor de ontwikkeling van die repen tot een gezond, evenwichtig en voedzaam product werkten de jonge ondernemers overigens samen met lectoren en studenten van de de opleiding agro- en biotechnologie, afstudeerrichting voedingstechnologie van HOGENT.

De repen zijn onder meer te vinden in de rekken van Bio-Planet, Aveve en AS Adventure. In totaal heeft Kriket nu zo’n 500 verdeelpunten verspreid in België, Duitsland en Nederland. Kriket won in 2019 nog de start-upwedstrijd van Metro en Lufthansa en ging in 2020 een structurele samenwerking aan met Colruyt Group.
Michiel Van Meervenne noemt het HOGENT-marktonderzoek is een mijlpaal, omdat er voor het eerst systematisch in kaart gebracht is hoeveel Vlamingen al insecten aten, waarom ze dat deden, of waarom niet. “Door deze barometer jaarlijks te herhalen, gaan we een heel precies beeld krijgen over hoe de perceptie van het eten van insecten de komende jaren zal evolueren”, besluit hij.