De impact van groen op het welbevinden.

De bib van Schoonmeersen leent zich met zijn twee verdiepingen perfect voor het UGent-onderzoek: één verdieping blijft ongewijzigd, terwijl de andere verdieping zal worden ingericht met heel wat planten. Zo zal het stressniveau en het welbevinden van studenten die in de bib komen studeren en aan het onderzoek deelnemen gemonitord worden. Dat gebeurt aan de hand van een vragenlijst die de studenten bij het begin en op het einde van de dag invullen en van het deel van de studenten dat zich vooraf registreert zal ook een huidstaal worden afgenomen waarmee het stressniveau van de student wordt gemeten en of er een verschil is tussen de studenten die op de groene en de niet-groene verdieping studeren.

Biodivers zorggroen

Over de heilzame impact van groen op het welbevinden van mensen bestaat al wetenschappelijke literatuur, weliswaar in andere contexten. Zo voerde HOGENT in dat verband een multidisciplinair onderzoek uit, waarvan de resultaten bekend gemaakt werden tijdens een studiedag op 2 mei. Het onderzoek in kwestie concentreerde zich op de invloed van biodivers zorggroen op de domeinen van zorgvoorzieningen en is een multidisciplinair samenwerkingsverband tussen de onderzoekscentra 360° Zorg en Welzijn, AgroFoodNature, EQUALITY ResearchCollective en Futures through Design. De betrokken partnervoorzieningen waren UZGent (afdeling angst- en stemmingsstoornissen), woonzorgcentrum Het Heiveld in Sint-Amandsberg en vzw Eindelijk in Buggenhout, een dagcentrum voor personen met een niet-aangeboren hersenletsel. In eerste instantie werden de tuinen van de drie zorgvoorzieningen biodiverser gemaakt, met onder meer bloemenweides, plantenborders en bijenhotels.

Eens de tuinen hun nieuwe vorm hadden gekregen, organiseerden de onderzoekers wandelingen met personen die in de voorzieningen verbleven, die zowel door de tuin als langs de bredere, meer verstedelijkte omgeving liepen. Daarbij werden ‘moodmetric smart rings' gebruikt – dat zijn ringen die de reacties van het autonoom zenuwstelsel meten via elektrodermale activiteit en op die manier een indicatie zijn van de stress die iemand ondervindt. Daarnaast werd de hartslag en bloeddruk gemonitord voor, tijdens en na de wandeling. De deelnemers kregen ook nog een vragenlijst voorgeschoteld waarmee ze konden aangeven welke positieve en negatieve emoties ze voelen op dat moment. Op die manier werd de gemoedstoestand en het stressniveau van de persoon in kwestie in kaart gebracht en de impact van biodivers zorggroen nagegaan. De metingen worden op dit ogenblik nog verwerkt.

Photovoice

Naast de meting hanteerden de onderzoekers ook de photovoicemethodiek. Dat is een vrij recente onderzoeksvorm waarbij mensen in een kwetsbare positie aan de hand van fotografie hun kijk op de wereld en op zichzelf in beeld brengen. Concreet werd aan de deelnemers gevraagd wat de tuin voor hen betekende en om dit te illustreren aan de hand van foto’s. Dat leverde een divers palet aan beelden en interpretaties op.

Voorts geven de onderzoekers ook advies aan zorgvoorzieningen over hoe ze hun tuinen biodiverser kunnen maken én kunnen inzetten in de zorg. Catherine De Vos, onderzoekster en lector logopedie, legt uit: “Veel zorgcentra hebben een grote tuin maar doen daar niet zo veel mee. Nochtans biedt zo’n tuin, als je die juist inricht, heel wat mogelijkheden, zowel voor therapie als voor het zorgpersoneel, familie en bezoekers en eventueel ook buurtbewoners.” Ze geeft een concreet voorbeeld: vzw Eindelijk heeft in zijn tuin een pad aangelegd met verschillende ondergronden, wat de patiënten helpt om hun motoriek te oefenen.”

Vooruitgang op twee fronten

Een biodiverse zorgtuin faciliteert met andere woorden het fysieke, maar ook het sociale en mentale welzijn. Vele zorginstellingen zijn vragende partij om aan de slag te gaan met biodivers zorggroen, maar missen kennis van zaken. Wij kunnen hen daarbij ondersteunen.”

Bijkomend voordeel is dat je er de biodiversiteit, die zwaar onder druk staat, mee opkrikt, zegt Catherine De Vos: “Als alle instellingen hun tuin biodiverser zouden inrichten, zou dat echt een verschil maken. En als wij via een eventueel opvolgingsonderzoek nauwkeuriger in kaart kunnen brengen welke elementen daarbij het meest effect genereren, is dat vooruitgang op twee fronten.”

   Video

Blok je groen: brede samenwerking

Blok je groen is een onderzoek van de Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen van UGent, met medewerking van HOGENT Onderzoekscentrum 360° Zorg en Welzijn, Nature@Work, Provincie Oost-Vlaanderen, Crelan, Groen Van Bij Ons, AVBS, Ympa, de bibliotheekgemeenschappen van de Associatie UGent en de Gentse Floraliën. Samen bouwen ze verschillende bloklocaties eind april om in groene oases. Het project monitort in de blokmaand mei via enquêtes en microbioomtesten het stressniveau van de studenten in de bloklocaties (microbioom verwijst naar de micro-organismen in ons lichaam) en gaat na of er een verband kan gelegd worden met de groene omgeving.

Begin mei werden de betrokken bibruimtes ingericht als plantenrijke omgeving en startte de rekrutering van studenten die willen deelnemen aan het onderzoek. Het onderzoek zelf loopt vanaf half mei tot eind juni.

“Veel zorgcentra hebben een grote tuin maar doen daar niet zo veel mee. Nochtans biedt zo’n tuin, als je die juist inricht, heel wat mogelijk­heden, zowel voor therapie als voor het zorg­personeel, familie en bezoekers.”

Catherine De Vos 
onderzoekster en lector logopedie