Lokale peulvruchten vormen een belangrijk onderdeel van de eiwittransitie. Er loopt heel wat onderzoek rond de teelt en de toekomst ervan als belangrijk  bestanddeel voor menselijke voeding. Verschillende hogescholen en andere instanties die zich over het onderwerp buigen, waaronder HOGENT, bundelen op 6 februari 2024 hun kennis en krachten tijdens het event Easy Peasy (zie info onder dit artikel). Met onderzoeker Evelien Van Bavegem zoomen we naar aanleiding daarvan in op PeaPact, een HOGENT-onderzoek dat focust op de teelt en verwerking van de gele erwt.
De eiwittransitie impliceert een verschuiving naar minder voeding afkomstig van dierlijke productie (zoals vlees, zuivel en eieren), maar evenzeer naar een dierlijke productie gebaseerd op een duurzamere voeding. Een minstens gedeeltelijke eiwittransitie dient zich aan: we kunnen niet iedereen blijven voeden met hoofdzakelijk dierlijke eiwitten, rekening houdend met een toenemende wereldbevolking. Bovendien verloopt de productie onder andere en minder voorspelbare klimaatomstandigheden. Daarom is het noodzakelijk om de manier waarop we eiwitten produceren en consumeren anders aan te pakken en te verduurzamen.
Gele erwt
Maar om echt door te breken, hebben de lokale eiwitketens nog een weg te gaan. Die vaststelling blijkt ook uit het PeaPact-onderzoeksproject van HOGENT-onderzoekscentrum AgroFoodNature, gefinancierd door de Vlaamse overheid. Dat onderzoeksproject focust op lokale teelt en verwerking van de gele erwt – die behoort tot dezelfde familie als de groene erwt. Er wordt onderzocht wat de succesfactoren zijn voor een duurzame keten voor lokale gele erwt.
“De gele erwt heeft het voordeel dat het een gewas is dat in onze contreien geteeld kan worden. De gele erwt werd vroeger trouwens geteeld in Vlaanderen, maar die teelten zijn geleidelijk verdwenen, al bestaan die in Frankrijk wel nog altijd. Maar in principe vergt het niet zoveel aanpassingen of investeringen om die teelt te hervatten. Natuurlijk moet je wel over geschikte machines beschikken om efficiënt te oogsten”, legt Evelien Van Bavegem uit.
Toch was de proefteelt die binnen het onderzoek plaatsvond in de proefhoeve in Bottelare en bij twee landbouwers geen walk in the park: “Bij de teelt staken bepaalde plagen de kop op, waarmee we geen rekening hadden gehouden. Daar hebben we bij de volgende teelt natuurlijk wel kunnen op anticiperen, waardoor de oogst daarvan beter gelukt is. Maar hoe dan ook moeten we de teelt verbeteren, met onder via efficiëntere bemesting.”
Consument
Hoe dan ook zijn er op technisch en agrarisch vlak weinig grote obstakels om de teelt van de gele erwt op te schalen. Maar natuurlijk moet ook de consument overtuigd worden. Wil die mee de omslag maken? En wat is die bereid om daarvoor te betalen? Om daar een duidelijk beeld van te krijgen, voeren studenten marketing een marktonderzoek uit, dat nog aan de gang is.
“De gele erwt wordt bijvoorbeeld al gebruikt in sommige vleesvervangers. Maar doorgaans weten de mensen dat niet. Er zijn door de overheid nochtans al heel wat stappen gezet om peulvruchten bekender te maken”, situeert Evelien. “Veel heeft te maken met hoe je ze in de markt zet. Alleen focussen op de argumenten ‘gezond en duurzaam’, volstaat vaak niet. Je moet de consument vooral overtuigen dat het ook lekker is én qua prijszetting concurrentieel zijn met andere producten”, schetst ze.
Kennisbundeling
Momenteel is het wachten op een eventuele goedkeuring van een vervolgproject voor PeaPact, dat wil focussen op de randvoorwaarden op een efficiënte opschaling van de gele-erwtteelt. “Het uiteindelijk doel is om geïmporteerde peulvruchten te vervangen door onder andere gele erwt”, vat Evelien samen.
PeaPact komt dus mee aan bod op Easy Peasy, waar heel wat projecten rond peulvruchten en peulvruchtensketens worden voorgesteld. Het toont aan dat de eiwitshift en het belang van peulvruchten daarin alvast door de onderzoeks- en onderwijswereld zeer ernstig wordt genomen. “Sterk aan een initiatief als Easy Peasy is dat we onze kennis en ervaring delen en bundelen op een gezamenlijk evenement, in plaats van naast elkaar te werken”, benadrukt Evelien nog.
Pulsebake: peulvruchten in de bakkerijsector.
PeaPact is niet het enige HOGENT-onderzoeksproject dat zich concentreert op de eiwitshift. Dat is ook het geval voor PulseBake, dat onderzoekt welke barrières er bestaan voor het gebruik van peulvruchten in de graan- en bakkerijsector, en hoe die kunnen worden weggenomen.
Peulvruchten bieden heel wat potentieel bij de ontwikkeling van bakkerijproducten met een gebalanceerd nutritioneel profiel en duurzaam karakter. Bovendien kunnen ze gebruikt worden als een plantaardig alternatief voor melk en ei.
Pulsebake is een tweejarig TETRA-project gesteund door het Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO) en is een samenwerking tussen het onderzoekscentrum AgroFoodNature van HOGENT en de Vakgroep Levensmiddelentechnologie, Voedselveiligheid en Gezondheid van Universiteit Gent. Het project loopt tot september 2024.
Publicatiedatum: 07/12/2023