Hoe ervaringskennis inbedden in je organisatie?
Het HOGENT-onderzoekscentrum EQUALITY ResearchCollective mocht zich verheugen op de publicatie van het boek Ervaring Werkt?! -Ervaringskennis cocreatief inbedden in je organisatie. Dat is het resultaat van een driejarig praktijkgericht onderzoeksproject waarbij de onderzoekers aan de slag gingen met acht teams uit de verslavingszorg, geestelijke gezondheidszorg en jeugdhulp. Het boek helpt de hulpverlening, maar ook het onderwijs, bij het betrekken van ervaringsdeskundigen.
Verschillende vormen van kennis
Er wordt de jongste jaren meer dan ooit beroep gedaan op ervaringsdeskundigen. Dat heeft onder meer te maken met de vermaatschappelijking van de zorg, wat verwijst naar het streven om mensen in kwetsbare leefsituaties een eigen plek in de samenleving te laten innemen en de ondersteuning en zorg zoveel mogelijk geïntegreerd in de samenleving te laten verlopen. Het spreekt dus voor zich dat in die context de ervaringen van mensen in kwetsbare leefsituaties voor de hulpverlening aan belang winnen. Concreet gaat het onder meer om mensen met een beperking, met een verslavingsproblematiek, met een psychische kwetsbaarheid, in armoede, kwetsbare ouderen of jongeren met gedrags- en emotionele problemen.
Hun ervaringen en de kennis die ze ontwikkelden worden beschouwd als een belangrijke meerwaarde om een kwaliteitsvolle en toegankelijke hulp- en dienstverlening uit te bouwen.
Daarbij gaat het niet alleen over hun ervaring met hun specifieke problematiek, verduidelijkt Jessica De Maeyer, co-auteur van het boek en coördinator van het onderzoekscentrum EQUALITY ResearchCollective: “In ons onderzoek hebben we ingezet op een bredere invalshoek. We hebben de inzichten uit de verslavingszorg, de geestelijke gezondheidszorg en de jeugdhulp bewust niet apart benaderd. Door de focus te verbreden naar hoe het is om in een maatschappelijk kwetsbare leefsituatie te leven, kom je tot een kader dat voor alle deelsectoren meer relevantie heeft. Daarnaast stond de kruisbestuiving tussen professionele, wetenschappelijke en ervaringskennis centraal in onze aanpak. Het gaat hier immers over verschillende vormen van kennis die elkaar versterken. Als je die los van elkaar bekijkt, kom je al gauw in een wij-zijverhaal terecht. En daar wordt niemand beter van.”
Onzekerheid
Ondanks het feit de hulpverleningssector vaker een beroep doet op ervaringsdeskundigen, blijkt dat men niet altijd goed weet hoe die een plaats te geven. Er is onzekerheid over de rol van ervaringsdeskundigen. Jessica De Maeyer legt uit: “Veel organisaties zijn de idee genegen om ervaringsdeskundigen bij hun beleid en algemene werking te betrekken. Maar dikwijls is er onduidelijkheid over wat men precies kan verwachten. Welke verantwoordelijkheden kan men hen toebedelen? Zijn ze een deel van het team? Welke ondersteuning hebben ze nodig? Organisaties worden snel met dergelijke vragen geconfronteerd. Het boek wil daar een antwoord op geven.”
Het boek biedt dan ook, naast theoretische omkadering, heel wat oefeningen en concrete casussen. Organisaties kunnen het met andere woorden gebruiken als ondersteuning en handleiding om ervaringsdeskundigen op een doordachte manier mee te nemen in hun verhaal.
Volgens Jessica De Maeyer kan het boek ook buiten de hulpverleningssector van belang zijn: “Neem het onderwijs. Ook daar is ervaringskennis zeer relevant. Maar hoe gaat men daarmee om? Hoe worden ervaringsdeskundigen bij het onderwijs betrokken? Het boek kan daar zeker mee inzicht in verschaffen en ondersteuning bieden om ervaringskennis ook binnen het onderwijs een volwaardige plaats te geven.”
Daarnaast wordt binnen het onderzoekscentrum, met de bevindingen van het boek als vertrekpunt, een dienstverleningsaanbod uitgewerkt om organisaties te begeleiden die een dergelijk proces willen doorlopen.
"Dikwijls is er onduidelijkheid over wat men precies kan verwachten als men ervaringsdeskundigen bij de werking betrekt. "
Jessica De Maeyer, onderzoekscoördinator EQUALITY ResearchCollective
Ervaring Werkt?! -Ervaringskennis cocreatief inbedden in je organisatie is uitgegeven door Acco en kost 20 euro (docentexemplaar aan halve prijs). Het onderzoekscentrum EQUALITY ResearchCollective stelt echter ook 3 gratis exemplaren ter beschikking. Wie interesse heeft in een exemplaar, stuurt een mailtje met als onderwerp ‘ervaring’ naar: equality@hogent.be.
Over de auteurs
Dr. Jessica De Maeyer is docent orthopedagogiek en coördinator van het onderzoekscentrum EQUALITY ResearchCollective van HOGENT. Zij is ook coördinator van de Academische Werkplaats Vermaatschappelijking.
Tijs Van Steenberghe is medewerker aan de opleiding sociaal werk en als onderzoeker verbonden aan het onderzoekscentrum EQUALITY ResearchCollective van HOGENT.
Dr. Didier Reynaert is lector sociaal werk en als onderzoeker verbonden aan het onderzoekscentrum EQUALITY ResearchCollective van HOGENT. Daarnaast is hij docent social work theory aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en gastdocent kinderrechten aan de Odisee Hogeschool.
Prof. dr. Griet Roets is docent sociaal werk en is verbonden aan de vakgroep Sociaal Werk en Sociale Pedagogiek en het interdisciplinair onderzoekconsortium Stadsacademie van de Universiteit Gent.
Publicatiedatum: 09/12/2020