“Ik heb tot de laatste dag zeer graag les gegeven.”

Dat Danny Schepens sinds 1 oktober met pensioen is, valt moeilijk te rijmen met de jeugdige gedrevenheid en het enthousiasme waarmee hij nog altijd over zijn opleiding praat. Danny stond zo’n kleine 30 jaar geleden mee aan de wieg van de opleiding milieu- en duurzaamheidsmanagement en bouwde aanverwante opleidingstrajecten uit voor preventieadviseur en duurzaamheidscoach.

Dit achterlaten valt hem niet gemakkelijk. “Het zijn immers mijn kindjes”, zegt hij. Tegelijkertijd heeft hij er alle vertrouwen in dat die kindjes bij zijn jonge ex-collega’s in zeer goede handen zijn. Een gesprek met een man die nog vol energie zit.

Je startte de huidige bacheloropleiding milieu- en duurzaamheidsmanagement in 1995 mee op als opleiding ‘milieuadministratie’ aan de (toen nog) Mercatorhogeschool. Wat was de motivatie daarachter? Was het milieuthema toen al een hot topic?

Danny: “Omdat het toen door het hogeschooldecreet niet mogelijk was om nieuwe opleidingen op te starten, organiseerden we dit als afstudeerrichting binnen de bachelor bedrijfsmanagement. De afstudeerrichting milieuadministratie werd toen in vijf hogescholen aangeboden, maar na enkele jaren bleef alleen de HOGENT-opleiding over. Dat we op een bepaald moment als enige aanbieder overbleven had zo zijn voordelen: het maakte een naamsverandering en programma-aanpassingen gemakkelijker, aangezien je niet meer met andere instellingen moest afstemmen. En een naamsverandering naar ‘milieumanagement’ vond ik noodzakelijk, want met administratie had de opleiding weinig te maken.

Milieu was toen zeker al een belangrijk maatschappelijk thema, maar het was nog lang niet vanzelfsprekend om er binnen de bedrijfswereld je beroep van te maken.”

Maar dat is intussen wel anders. Is er nog een vergelijking mogelijk tussen de opleiding toen en nu?

Danny: “Eigenlijk niet. De realiteit is helemaal anders. En daar hebben we ook, op verschillende momenten en verschillende manieren, op ingespeeld. Onder meer door op een bepaald moment, in samenspraak met de sector, het attest milieucoördinator niveau B aan het bachelordiploma te koppelen. Dat was nodig om in de bedrijfswereld in een dergelijke functie aan de slag te kunnen gaan. We waren de eerste en lange tijd de enige hogeschool in Oost-Vlaanderen die deze combinatie aanbood.”

Milieu- en duurzaamheidsmanagement, zoals de opleiding intussen heet, trekt ondanks het feit dat de thematiek nu zeer hoog op de maatschappelijke agenda staat én het feit dat de opleiding als enige in zijn soort in Vlaanderen wordt aangeboden, al jaren een vrij stabiel maar beperkt aantal studenten aan. Hoe komt dat?

Danny: “Dat klopt: het zijn er jaarlijks een dertigtal. Dat heeft er onder meer mee te maken dat het een multidisciplinaire opleiding is waar veel wetenschappelijke vakken in vervat zitten. Ik benadrukte dat ook altijd op infodagen tegenover kandidaat-studenten. En velen haakten inderdaad af zodra ze hoorden dat er een stevige portie chemie aan te pas komt. Het is dus niet omdat je vanuit een oprecht idealisme een opleiding wil volgen rond milieu en duurzaamheid, dat onze opleiding je gading is. Want met dat idealisme alleen kom je er natuurlijk niet. Wat uiteraard niet betekent dat de huidige studenten idealisme missen. Het zijn zeer gemotiveerde studenten.

Op zich is dat beperkte aantal studenten ook geen probleem, omdat we via de aanverwante vormingstrajecten veel meer studenten aantrekken, ook uit het werkveld. Zo heb ik in 2016 de opleiding hervormd naar wat ze nu is, en daar heb ik het werkveld bij betrokken. Het stelde ons in staat om een keuzetraject preventieadviseur niveau 2 aan te bieden. Dat is ingebed in de bacheloropleiding, maar tegelijkertijd ook te volgen als apart traject. Dat was een interessante optie want bedrijven zijn verplicht om een erkend preventie­adviseur aan te stellen.”

Door (onder meer) preventieadviseur niveau 2 als apart traject aan te bieden, trok je ook studenten uit het werkveld aan. Heeft dat breder doelpubliek een meerwaarde, los van het feit dat er daardoor meer studenten inschrijven?

Danny: “Het traject Preventieadviseur niveau 2 was eigenlijk een micro-credential avant-la-lettre: we hebben dat in 2017 inderdaad als apart pakket aangeboden en zo heel wat zij-instromers aangetrokken. In 2019 deden we iets soortgelijks met het keuzetraject duurzaamheidscoach, dat ook als micro-credential kan worden gevolgd en waarvoor de studenten een attest van UNITAR ontvangen, de vormingsorganisatie van de Verenigde Naties. Die samenwerking is vrij uniek.

Het feit dat in beide trajecten generatiestudenten samen les krijgen met studenten die al een beroep uitoefenen, is een zeer verrijkende ervaring voor alle partijen: voor de jonge studenten is het een enorme meerwaarde dat er mensen met ervaring mee in het leslokaal zitten, maar dat geldt evenzeer voor de lectoren: de studenten uit het werkveld stellen vaak andere vragen en brengen relevante praktijkvoorbeelden mee.

Een vijftigplusser die de opleiding preventieadviseur volgt omdat zijn zoon die gestorven is bij een arbeidsongeval, te wijten aan gebrekkige veiligheidsmaatregelen: zo’n verhaal komt binnen bij jonge mensen. En het toont tegelijkertijd heel sterk het belang van preventie aan. Zo tillen de mensen uit het werkveld de opleiding naar een hoger niveau.”

We staan voor een enorme uitdaging, daarmee vertel ik niets nieuws. Maar er zijn ook veel positieve ontwikkelingen, die misschien te weinig in de verf worden gezet.

Los daarvan gaat het natuurlijk over veel meer dan alleen het milieu: de Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties gaan ook over doelstellingen rond armoedebestrijding, gelijke kansen, opleidingsmogelijkheden, vreedzaam samenleven en dergelijke. Kortom, het gaat om het creëren van een betere wereld. Maar milieu- en duurzaamheidsmanagement kan daar zeker een rol in spelen.”

Goede reis, Danny!